Υλικά για το μάθημα

– Ένα ζωγραφικό πίνακα που αναπαριστά ανθρώπινες φιγούρες, κατά προτίμηση, παιδιά. Σκοπός είναι να κεντρίσουμε την περιέργεια των μαθητών και να γίνει πιο ελκυστική η περιγραφή των επιμέρους στοιχείων του πίνακα. Για παράδειγμα, τον πίνακα του Πιερ – Ογκύστ Ρενουάρ «Η κυρία Σαρπαντιέ και τα παιδιά της».

– Λαδοπαστέλ μαύρου χρώματος

– 4-5 κέρματα

– 5 κουτιά

– Χαρτί Α4

Διάταξη της τάξης

Θρανία και καρέκλες τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο που να δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να εργαστούν σε μικρές ομάδες των 4  ατόμων.

Φάση 1

Στην αρχή της σχολικής χρονιάς, οι μαθητές με την καθοδήγηση του/της εκπαιδευτικού δημιουργούν μία «Τράπεζα λέξεων»: μικρά κουτιά που περιέχουν λέξεις και είναι κατηγοριοποιημένες βάσει διαφόρων κριτηρίων π.χ. κατά αλφαβητική σειρά, ανά μέρος του λόγου κ.λ.π.. Η «Τράπεζα λέξεων» είναι ένα χρήσιμο εργαλείο και μπορεί να εξυπηρετήσει διαφορετικούς κάθε φορά παιδαγωγικούς στόχους. Εάν δεν υπάρχει, ο/η εκπαιδευτικός δημιουργεί μία μικρή για τις ανάγκες του μαθήματος. Αφού μελετήσει το επιλεγμένο έργο τέχνης, διαλέγει ορισμένα είδη λόγου π.χ. επίθετα, ουσιαστικά, επιρρήματα, μετοχές, προθέσεις και δημιουργεί αντίστοιχα μικρά κουτιά. Γράφει σε χαρτί Α4 μία λίστα με λέξεις για κάθε μία κατηγορία χωριστά και τις τοποθετεί στα κουτιά. Φροντίζει αρκετές από αυτές να έχουν σχέση με το περιεχόμενο του συγκεκριμένου ζωγραφικού πίνακα.

Ο/η εκπαιδευτικός καλύπτει όλο το έργο με μαύρο λαδοπαστέλ και το κρεμάει στον τοίχο της τάξης.

Ο/η εκπαιδευτικός ξεκινά το μάθημα με μία ανακοίνωση: Η Αστυνομία βρήκε ένα κλεμμένο έργο τέχνης μεγάλης αξίας, πιθανότατα. Ο κλέφτης φρόντισε να το καλύψει με μαύρο χρώμα για να εξαπατήσει τις αρχές και να μπορέσει να το μεταφέρει μαζί του στο εξωτερικό. Η Αστυνομία ζητάει λοιπόν τη βοήθεια των Συντηρητών έργων τέχνης για να καθαρίσουν προσεκτικά την επιφάνεια του πίνακα και να αποκαλύψουν τι υπάρχει πίσω από το μαύρο χρώμα. Οι ειδικοί οφείλουν να πληροφορήσουν το κοινό για τα ευρήματά τους κάνοντας μία παρουσίαση-περιγραφή-εκτίμηση του έργου τέχνης.

Γίνεται χωρισμός σε μικρές ομάδες Συντηρητών έργων τέχνης. Κάθε ομάδα παίρνει τυχαία έναν αριθμό.

Ο/η εκπαιδευτικός δείχνει τα εργαλεία των Συντηρητών: τα κέρματα και τα κουτιά της «Τράπεζας λέξεων». Τα κέρματα χρησιμεύουν στην αφαίρεση του μαύρου χρώματος, ενώ η «Τράπεζα λέξεων» στην εύρεση των κατάλληλων λέξεων για την παρουσίαση-περιγραφή του έργου τέχνης.

Φάση 2

Με το σύνθημα του/της εκπαιδευτικού, η ομάδα με αριθμό 1, παίρνει τα κέρματα και ξύνει ένα μέρος της επιφάνειας του πίνακα αφαιρώντας έτσι το μαύρο χρώμα. Με νέο σύνθημα, η ομάδα σταματά την εργασία.

Ας υποθέσουμε ότι αποκαλύπτεται η κόρη της κυρίας Σαρπαντιέ. Ο/η εκπαιδευτικός ρωτάει τους Συντηρητές τι βλέπουν ακριβώς. Κάθε ομάδα καλείται να γράψει μία απλή πρόταση ως απάντηση στην ερώτηση. Π.χ. Βλέπουμε ένα κορίτσι.

Στη συνέχεια, η ίδια ομάδα επιλέγει τυχαία ένα κουτί από την «Τράπεζα λέξεων» και διαβάζει μία λέξη από το κουτί. Όλες οι ομάδες παρατηρούν προσεκτικά τις έγχρωμες λεπτομέρειες του πίνακα (της κόρης της κυρίας Σαρπαντιέ σε αυτή την περίπτωση) και προσθέτουν αυτή τη λέξη στην πρότασή τους κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές. Εάν μία ομάδα αδυνατεί να χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη, η ομάδα 1 τραβά άλλη λέξη από το κουτί.

Ας υποθέσουμε ότι η ομάδα 1 επέλεξε το κουτί ‘Επίθετα’ . Μία ομάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη λέξη ‘καλοντυμένος’, άλλη τη λέξη ‘ξανθός’.

Η ομάδα 1 επιλέγει συνολικά 4 φορές. Κάθε φορά, όλες οι ομάδες κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές προκειμένου να ενσωματώσουν τη νέα λέξη.

Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται με όλες τις ομάδες. Κάθε ομάδα με τη σειρά της, αποκαλύπτει ένα μέρος του πίνακα και όλες οι ομάδες ξεκινούν να γράφουν μία νέα πρόταση.

Συνολικά, οι ομάδες γράφουν 4 επαυξημένες προτάσεις που περιγράφουν το έργο τέχνης.

Φάση 3

Κάθε ομάδα δίνει ένα τίτλο στον πίνακα.

Φάση 4

Όλες οι ομάδες Συντηρητών έργων τέχνης παρουσιάζουν   στην ολομέλεια, την εργασία τους. Ο/η εκπαιδευτικός ελέγχει αν και κατά πόσο τηρήθηκαν οι κανόνες. Οι Συντηρητές κάνουν παρατηρήσεις μεταξύ τους, εντοπίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές, εκφράζουν τις απόψεις τους, τις εντυπώσεις τους σχετικά με τον πίνακα.

Φάση 5

Ο/η εκπαιδευτικός αποκαλύπτει επιπρόσθετα στοιχεία για το συγκεκριμένο έργο, το δημιουργό του καθώς και το καλλιτεχνικό ρεύμα στο οποίο ανήκει.

Τέλος, φανερώνει τον πραγματικό τίτλο του πίνακα και ένα μικρό μυστικό σχετικά με τα παιδιά της κυρίας Σαρπαντιέ.